19 سال پیش، در چنین روزی اولین قربانیان نسل کشی سربرنیتسا در مرکز یادبود پوتوچاری به خاک سپرده شدند. این مرکز یادبود به طور رسمی توسط بیل کلینتون رئیس جمهور سابق ایالات متحده در سپتامبر 2003 افتتاح شد
در ژوئیه 1995، منطقه حفاظت شده سازمان ملل متحد سربرنیتسا به دست ارتش و پلیس جمهوری صرب بوسنی افتاد و پس از آن نسل کشی علیه بوسنیایی ها انجام شد. بیش از 8000 پسر و مرد به وحشیانه ترین شیوه کشته شدند و زنان و کودکان از پوتوچاری با اتوبوس به قلمرو تحت کنترل ارتش جمهوری بوسنی و هرزگوین،( اولین دولت بوسنیایی تشکیل‌شده پس از فروپاشی یوگسلاوی بود) منتقل شدند.
اولین مراسم بزرگداشت نسل کشی سربرنیتسا در 11 ژوئیه 1997 در راونه در نزدیکی شهر کلادنی با شعار “مردگان را فراموش نکنیم، ما به زنده ها فکر می کنیم” برگزار و با حضور بیش از 3000 نفر مراسم تشییع پیکر همه جانباختگان برگزار شد. مراسم تشییع جنازه توسط رئیس علمای وقت بوسنی مصطفی افندی سریچ برگزار شد. در همان سال، شهروندان بازمانده سربرنیتسا از نزوک، یک سکونتگاه در قلمرو آزاد سابق و اولین مکانی که ساکنان سربرنیتسا از آن منطقه وارد شدند، دیدن کردند.
یک سال بعد، مراسم بزرگداشت در سالن ورزشی میدان در توزلا برگزار شد، جایی که بیش از 5000 زن سربرنیتسا به دنبال عاملان نسل کشی بودند. این گردهمایی غم انگیز با شعار “اگر مردم زنده نباشند، دیتون وجود ندارد” برگزار گردید.
جشن سومین سالگرد با شعار “چه کسی به ما خیانت کرد” به چندین شهر در بوسنی و هرزگوین تعمیم یافت و بازدیدهایی از گورستان های بوریچ، گولوم بریج در توزلا، سارایوو، ژیوینیتسا و همچنین مراکز یادبود در توزلا و ویسوکو، جایی که هنوز بقایای شهروندان سربرنیتسا نبش قبر شده و هنوز دفن نشده وجود دارد.
چهارمین سالگرد نسل کشی در مقابل دروازه کارخانه سابق باتری سازی در پوتوچاری برگزار شد، جایی که ساکنان سربرنیتسا در آن بازداشت شدند و مردان 12 تا 80 ساله از زنان جدا شده و به تیراندازی برده شدند. مراسم ترحیم دیگری در آنجا برگزار شد.
گردهمایی در پوتوچاری منحصراً مذهبی بود و تنها سخنرانی اختصاص یافته به فاجعه سربرنیتسا یک روز قبل در سارایوو توسط ولفگانگ پتریچ نماینده عالی وقت بوسنی و هرزگوین انجام شد و سپس او نمایشگاهی از صنایع دستی زنان سربرنیتسا را افتتاح کرد.
اندکی پس از آن، در 25 اکتبر 2000، تصمیم ولفگانگ پتریچ، نماینده عالی وقت بوسنی و هرزگوین ، مکان گورستان و یادبود قربانیان نسل کشی را در پوتوچاری تعیین و اعلام کرد که زمین پوتوچاری به یادبود و گورستان قربانیان نسل کشی تبدیل می شود در ماه مه 2001 ، بنیادی برای نظارت و تأمین مالی بنای یادبود نسل کشی سربرنیتسا تأسیس شد. که هدف آن ساخت و نگهداری مجموعه ای به یاد قربانیان نسل کشی سربرنیتسا در سال 1995 است.
پنجمین مراسم بزرگداشت در پوتوچاری در سال 2001 در محلی که قربانیان شناسایی شده در آن دفن خواهند شد برگزار شد. سپس پس از اقامه نماز ظهر، نماز خوانده و سنگ بنای احداث بنای یادمان گذاشته شد. علاوه بر مراسم مذهبی، در 11 ژوئیه 2001، نیشان با متن دعای مورد مطالعه سال قبل در پوتوچاری برپا شد که آغاز ساخت مرکز یادبود پوتوچاری نیز بود.
در زمان ششمین سالگرد نسل کشی ، سنگ بنای یادبود در حضور جمعیت 15000 نفری گذاشته شد
در فرمانی که توسط پدی اشدان نماینده عالی وقت بوسنی و هرزگوین در 25 مارس 2003 صادر شد، آمده بود که «کارخانه باتری، ساختمانی که توسط گردان هلندی به عنوان مقر آن در سال‌های 1994 و 1995 استفاده می‌شد،باید متعلق به مرکز یادبود سربرنیتسا-پوتوچاری، و یادبود و گورستان قربانیان نسل‌کشی 1995 باشد.
این مجتمع 5.8 میلیون دلاری قبرستان با کمک های گروه های خصوصی و دولت هزینه شده است آمریکا یک میلیون دلار به این پروژه کمک کرد . این مرکز یادبود به طور رسمی توسط بیل کلینتون رئیس جمهور سابق ایالات متحده در 20 سپتامبر 2003 افتتاح شد.او در سخنرانی افتتاحیه خطاب به هزاران بستگان قربانیان نسل کشی سربرنیتسا گفت :
افراد بدی که به دنبال قدرت بودند ، افراد خوبی را صرفاً به خاطر اینکه چه کسانی بودند کشتند. اما سربرنیتسا آغاز پایان نسل کشی در اروپا بود. […] ما این جنایت وحشتناک را به خاطر داریم زیرا جرات نداریم فراموش کنیم ، زیرا باید به جان بیگناهان ، که بسیاری از آنها کودک هستند ، ادای احترام کنیم ، چیزی که باید جنون نسل کشی نامیده شود. […] امیدوارم ذکر همین نام “سربرنیتسا” به همه کودکان جهان یادآوری کند که افتخار به میراث مذهبی و قومی خود ما را ملزم نمی کند یا به ما اجازه نمی دهد که افراد متفاوت را بکشیم. امیدوارم و دعا می کنم که سربرنیتسا برای همه جهان یادآور هوشیاری انسانیت مشترک ما باشد.
اولین تشییع جنازه دسته جمعی در مرکز یادبود پوتوچاری در 31 مارس 2003 برگزار شد، زمانی 969 قربانی در سه مرحله، دفن شدند.
مجموعه یادبود نسل کشی سربرنیتسا از دو بخش تشکیل شده است. قسمت اول مزارستان است که بقایای افراد شناسایی شده در آن دفن شده است. بخش دیگر مجتمع یادبود 120000 متر مربع مساحت دارد و آن کارخانه سابق باتری سازی سربرنیتسا است. در داخل این کارخانه یک اتاق یادبود، یک اتاق چند رسانه ای و آرشیو و یک موزه گردان هلندی با نمایشگاه دائمی عکس ها و نمایشگاه ها وجود دارد.
قربانیان از شهرداری های مختلف هستند که اکثر آنها از سربرنیتسا، براتوناتس، ولاسنیتسا، ایزورنیک و میلیچ هستند. قربانیان نسل کشی در 150 مکان مختلف پیدا شدند که 77 مورد از آنها گورهای دسته جمعی بودند. کم سن ترین قربانی که تاکنون در پوتوچاری دفن شده است، یک نوزاد دختر، به نام فاطیما موهیچ، و مسن‌ترین آنها مادربزرگ شاها ازمیرلیچ، متولد 1901 است.
شما باید داخل شوید برای نوشتن دیدگاه.